Hiç lafı dolandırmayalım, yağmur yağdı, Menderes taştı. Söke Bağarası ovası göl oldu. Denizli’de taşkın koyunları önüne kattı, götürdü. Haberlere konu olmadı ama sedde yapılmış olan yerlerde de 3-4 yerde seddeler patladı ovaları su bastı.Islah teranesi
Herkes feryadı bastı, Menderes ıslah edilsin, dereler ıslah edilsin. 20 yıldır hem Menderes ıslah ediliyor, hem de dereler ıslah ediliyor. Trilyonlar harcandı bu ıslaha. Geçen senelere kadar Çine Barajı bitirilsin, deniyordu. Çine Barajı da bitirildi, Menderes hala taşıyor, hala tarlalar göl..!
Ne ziraat odalarının aklına geliyor, ne yeni DSİ 21. Bölge Müdürümüzün aklına… Acaba bir şeyleri yanlış mı yapıyoruz?
Her yağmur yağdığında Menderes taşıyor, maddi zararlara yol açıyor.
Acaba biz Menderes’e yeterli yer vermiyor muyuz?
Batı Anadolu’nun en büyük nehrine geçerken bir bakın…
Her iki tarafı duvarlarla çevrilmiş, iki sedde arasına kıstırılmış, son santimine kadar tarlaların tehdidi altında, zavallı Büyük Menderes’imizi bir görün…
Böyle büyük, böylesine güçlü ve kadim bir nehir, böyle cendereye sokulmaya çalışılırsa ne olur?
Her sene işte böyle “taşkın” olur.
Islah ile olmuyor
Artık bunu anlayın ey muhtarlar, ey ziraat odaları… Islah ile olmuyor! Dereleri ıslah edeceğiz diye kanal haline getirince suyun debisini ve gücünü artırıp taşkına yol açıyorsunuz. Büyük Menderes Nehrini daraltıp sedde çekince su aşağı ovalarda büyük bir güçle patlıyor.. Bunu anlamak için mühendis olmaya gerek yok…
Artık Büyük Menderes’e hakkı olan yeri verme zamanı gelmedi mi? Hem kirlilik için, hem yer altı suları için, hem de doğa için artık nehre daha fazla yer vermemiz gerekiyor. Biraz daha göl, biraz daha sulak alan, biraz daha anlayış göstermemiz gerekiyor. Artık Büyük Menderes’in doğal taşkın yatağını işgal etmekten vazgeçmeli ve geri çekilmeliyiz.
Büyük Menderes bizden önce de buradaydı, antik devletler ona Meandros adını vermeden önce de buradaydı. Biz pamuğu, darıyı, domatesi öğrenmeden önce de o buradaydı. Biraz daha saygı göstermenin zamanı gelmedi mi? Büyük Menderes’in çilesi ne zaman bitecek?
---
Islah;
1-Suyun hızını artırır.
2-Suyun toprakla bağlantısını keser,
3-Islah alanında sürtünmeyi azalttığından suyun hızını artırır, mansapta ise hızla gelen su yığılır. Kanal kapasitesinin üzerinde suyun hızla toplanması nedeni ile de taşkına neden olur. Çünkü ıslah yatağı daraltıp, yatağı oluk haline getirme işidir.Yatak daraldığından ve mansapta hız düşüp bu sefer derinlik arttığından oluk kapasitesi her zaman yetersiz kalır,ve su oluktan dışarı taşar. Oluk aynı zamanda yatağın olduğu yerde bir yükselti de oluşturduğundan taşkında oluktan dışarı taşan sular, tekrar yatağa geri de dönemez. Böylece tahribat daha artar.
4-Islahın işe yaramayışının bir nedeni de; taşıdığı sedimantasyonu olukta hızlı akışı nedeni ile yatağa dengeli bir şekilde depo edememesi, en nihayetinde mansapta hız düşünce tüm sedimantasyonun bu alana biriktirmesi ve neticede bu alanlarda zaman içinde baraj gibi bir işleve neden olması nedeni ile yine taşkına neden olmasıdır..
5-Diğer yandan ıslah, suyun toprakla bağlantısını kopardığından toprağın bir önemli bir miktar suyu içinde depo etmesine de engel olmakta, böylece hem mansaptaki kaynakların kurumasına, hem biyolojik yaşama olumsuz etkilerde bulunmaktadır.
Bu sebeplerle "Islah" bir "taşkın önleme yöntemi" olarak işe yaramadığı gibi hem sucul ekıosisteme çok ciddi zarar verir hatta ortadan kaldırır, hem karasal-sucul floraya ciddi zarar verir, hem de bir bütün olarak ekosistemin devamlılığına tıkaç yapar.
Av.Yakup Şekip Okumuşoğlu
