KURAKLIK VE YENİ YAŞAM

Küresel Isınma

Herkes özellikle yetkili ve etkili konumdakiler suçu küresel ısınmaya yüklüyor ve “lanet küresel ısınma yüzünden böyle oldu” diyor ve kurtuluyorlar.

Sanki küresel ısınmanın geleceği bilinmiyormuş gibi, sanki küresel ısınmada Büyük Menderes Vadisinin çok önemli oranda olumsuz etkileneceğinin yazılıp çizilmemiş gibi. Üstelik NASA Raporlarında bölge ismi hiç zikredilmemiş gibi pat diye gelen bir küresel ısınma var ortada. Ve bunun sonucunda da sular azaldı. Barajlar kapasitelerinin %20-30’una kadar indi.

Olay maalesef tamamen bizim dışımızda “ne yapacağız sadece ortada bulunan suyu paylaşalım”. Paylaşalım da nasıl paylaşalım. Kim bastırırsa onun tarafına mı akıtalım suyu. Yoksa herkese eşit miktar da mı aktaralım? Bu durumda hiç kimsenin işine de yaramazsa ne olacak? Sorular çok çeşitli.

Cevaplar ise sadece bir tane: “suyun tasarruflu kullanalım”. Ovalar arasında tayınlaşarak bölüştürelim.

Sınır Aşan Sular

Ama öncelikle hatırlatılması gereken bir nokta var değinmeden geçemeyeceğim. Sınır aşan sular meselesi ülkeler arasında hep sorun olmuştur. Bu kimi ülkeler arasında ciddi çatışmalara veya anlaşmazlıklara sebebiyet vermiştir. Örneğin Fırat ve Dicle’nin suları bizimle güney komşularımız arasında tartışmalar hatta siyasi krizlere neden olmuştur. Ama ilk defa bir ülke içinde, bir il içinde ilçeler arasında paylaşımda çeşitli tartışmalara neden olmaktadır.

Aslında bahsi geçen konuda herkes haklı olarak görünüyor. Ortadaki su azalınca herkes sudan daha çok pay alamaya çalışıyor. Ama bir taraf ne kadar çok su alırsa öbür taraf olumsuz etkilenecek.

Hele bu durum birkaç yıl devam edecek olursa hangi noktalara ulaşabileceğini düşünmek bile insanı ürpertiyor.

Düşünmek hatta ifade bile etmek istemiyorum ama çocukluğumda pamukların esas olarak Menderes’ten sulandığı dönemlerde ovada “suyu sen alacaksın ben alacağım” tartışmaları olurdu. Kimi zaman bu tartışmaların sonuçları istenmeyen noktalara varırdı.

Mahalli yöneticiler bu noktada tartışmaları hızlandırıcı, sertleştirici değil yumuşatıcı, paylaşımı teşvik edici olmalılardır.

Yeni Teknolojiler

Teknoloji üretiminin nedenlerinden birisini ihtiyaçlar oluşturmaktadır. Yaşanan sorunlar veya çözülmesi gereken problemler yeni yeni teknolojilerin geliştirilmesini, yeni yöntemler yaratılmasını zorlamaktadır. Anlaşılıyor ki Büyük Menderes ovası bu sorunlarla hep karşı karşıya kalacaktır. Bu günü geçiştirmek yarın aynı sorunlarla yüzleşmeyi ortadan kaldırmamaktadır.

Üstelik “bu günün sorunlarının dünün çözümleri” olduğu düşünülürse sorunları mutlaka geniş çevrelerde etraflı bir şekilde geniş katılımlarla tartışmakta yarar vardır. Aksi halde aklımıza ilk gelen ve hatta çok da hoşumuza giden pek çok çözüm yarının daha büyük sorunlarını yaratabilecektir. Tıpkı çeşitli göllerin sulama amacıyla neredeyse kurutulması da geçmişin sorunlarına karşı geliştirilmiş çözümlerdendir.

Yeni Yaşam Tarzı

Özellikle bölgemiz sanayicisi, üniversiteleri, araştırmacıları tarımı daha az suyla daha verimli nasıl yapabileceğimizi arayıp bulmak durumundadırlar. Bunun içinde siyasi karar vericilerin mutlaka teşvik ve/veya kredi ile bu araçların kullanımı desteklenmelidir.

İnsanoğlunun uzun yıllardır çeşitli felaketlerden kurtularak neslini devam ettirebilmiş olması aklını kullanması, eskiden yaşadıklarından tecrübe çıkarabilmesidir. Bu çerçevede bizim de dünyanın yeni yapısına veya oluşmakta olan yeni iklimine ayak uydurmamız gerekmektedir.

Aksi halde işimiz çok zor olacaktır.

Dr. Selim Soydemir